این نگرانی زمانی تشدید می‌شود که مروری بر سیاست‌های اتخاذ شده در سال‌های قبل نشان می‌دهد بسیاری از این برنامه‌ها عملا در حد حرف باقی‌مانده و نتوانسته جلوی روند فزاینده قیمت‌ها را بگیرد؛هرچند مسئولان اجرایی تاکید دارند اگر این سیاست‌ها اجرا نشده بود قیمت مسکن در حال حاضر بسیار بیشتر از ارقام فعلی بود. علاوه بر این دولت بر این باور است که بسیاری از این برنامه‌ها در مقطعی که اجرا می‌شد توانسته تا حدودی اهداف مدنظر را محقق کند. در همین باره با مهندس ابوالفضل صومعلو معاون وزیر راه و شهرسازی گفت‌وگو کرده‌ایم. او که در وزارتخانه متبوع خود سکاندار سیاست‌های بخش مسکن است، از اقدامات انجام شده در این زمینه به‌طور جدی دفاع می‌کند و آنها را اثربخش و تاثیرگذار توصیف می‌کند. او همچنین به مستاجران این وعده را می‌دهد که دولت در سال‌جاری با اجرای 4 برنامه اجازه افزایش قیمت‌ها را نخواهد داد. به‌گفته صومعلو بازار مسکن در ماه‌های آتی شرایط باثباتی را تجربه خواهد کرد.
- با وجود اینکه مسئولان وزارت راه و شهرسازی معتقدند تورم مسکن کمتر از نرخ تورم کلی است اما همین الان موج افزایش قیمت‌ها در بازار شروع شده و به‌نظر می‌رسد که اگر دولت هرچه زودتر دست به کار نشود اوضاع باز هم مانند سال‌های قبل شود. برنامه مشخص وزارت راه و شهرسازی برای کنترل قیمت‌ها در این فصل از سال چیست؟
برای امسال 4 برنامه به‌منظور ایجاد ثبات در قیمت‌های بازار درنظر گرفته و به اجرا خواهیم گذاشت. یکی از این برنامه‌ها افتتاح 5 /1میلیون واحد مسکن مهر در سراسر کشور است که هم‌اکنون در آستانه بهره‌برداری قرار دارند. در همین دو ماه گذشته چند افتتاح داشته‌ایم و قابل توجه اینکه بسیاری از این واحدها در شهرهای اطراف تهران مانند پردیس، پرند، هشتگرد، پاکدشت و ماهدشت است. برنامه دوم برای ایجاد مسکن ویژه تهران است که مراحل اخذ پروانه را می‌گذراند و زمین‌های مدنظر در حال آماده‌سازی است. حتی سازندگان این پروژه‌ها هم مشخص شده‌اند و کلنگ آن طی روزهای آینده به زمین خواهد خورد. البته این نکته را زیاد مطرح نکنید چون انتظار ایجاد می‌کند.
- اتفاقا اگر مردم بدانند که مسئولان اقدام جدی و عملی برای کمک به خانه‌دار شدن آنها انجام خواهند داد و بازار مسکن با التهاب کمتری مواجه خواهد شد.
پس اگر جزئیات آن را می‌خواهید باید بگویم که آخرین گزارشی که در هفته گذشته در این باره به آقای وزیر داده‌ام این بود که تمام سازندگان این پروژه در تهرانسر مشخص شده‌اند. نقشه اولیه هم برای شهرداری منطقه ارسال شده تا پروانه ساخت صادر شود. نقشه‌برداری سایت صورت گرفته و معابر در حال پیاده‌سازی است. ساخت آن هم در روزهای آینده کلید خواهد خورد.
- پروژه تهرانپارس و حکیمیه چطور؟ ساخت این واحدها چه زمانی شروع می‌شود؟
فعلا این یک نقطه را عملیاتی می‌کنیم و بعد در مراحل بعدی برای احداث واحدهای حکیمیه و تهرانپارس به‌تدریج وارد عمل خواهیم شد.
- برنامه زمانبندی ساخت این واحدها چگونه است؟
ساخت تمام این واحدها یکساله است. ما در فراخوانی هم که برای انبوه‌سازان دادیم اعلام کردیم که به محض اینکه زمین را تحویل دادیم و پروانه را گرفتیم، سازنده باید حداکثر بعد از یک سال پروژه را به‌صورت کامل تحویل دهد.
- مردم تماس‌های زیادی می‌گیرند و می‌خواهند از نحوه واگذاری این واحدها اطلاع کسب کنند. متقاضیان باید چه مراحلی را طی کنند؟
فعلا برای نحوه واگذاری تصمیم‌گیری نشده است. به‌طور‌کلی برای ساخت 8 هزار واحد در تهرانسر و 2هزار واحد در حکیمیه برنامه‌ریزی شده و قبل از آغاز ثبت‌نام برای پیش‌فروش‌ها شرایط واگذاری نیز اعلام خواهد شد.
- بسیار خوب؛ تا‌کنون به دو برنامه اشاره کرده‌اید. اما دو برنامه دیگر وزارت راه و شهرسازی برای بازار مسکن چیست؟
سایت بلوک‌بندی یکی از این برنامه‌هاست که قیمت در آن اعلام می‌شود. این سامانه با اطلاعات شهرداری، پست و سامانه املاک و مستغلات وزارت بازرگانی پشتیبانی می‌شود. در همین بخش امکان دسترسی مردم برای مشاهده قیمت‌های ثبت شده در بخش اجاره و خرید و فروش فراهم خواهد شد.
- اما این برنامه قرار بود تا پایان فروردین ماه اجرا شود که تا‌کنون اجرا نشده است. ضمن اینکه یک سؤال جدی مطرح است و آن اینکه آیا قیمت‌های اعلام شده در این سامانه می‌تواند مبنا قرار بگیرد یا خیر؟
در واقع این سامانه بیشتر برای اطلاع‌رسانی به مردم درباره قیمت‌های هر منطقه است. احتمال دارد که چنین اتفاقی نیفتد که قیمت‌های این سامانه به‌عنوان قیمت مبنا مدنظر قرار بگیرد. ابتدا هم این سامانه برای مشاوران املاک تهیه شده بود اما آقای وزیر دستور داد که با یک برنامه‌ریزی بیشتر، امکان دسترسی همه مردم به اطلاعات این سامانه فراهم شود.
- اصلا به فرض که همه مردم ببینند یا هیچ کدام از آنها به این قیمت‌ها دسترسی نداشته باشند؛ اگر این اطلاعات صرفا جهت اطلاع باشد چه تاثیری در قیمتی که در بازار تعیین می‌شود خواهد داشت؟ به عبارت دیگر چه تضمینی وجود دارد که با راه‌اندازی این سامانه قیمت‌ها پایین بیاید؟ آیا احتمال نمی‌دهید که در همین شرایط امکان افزایش قیمت‌ها هم وجود دارد؟
ببینید؛ مردم می‌توانند با ورود به سایت ( MIH (Market Information Housing محله، معبر و کوچه مورد نظر را انتخاب کرده و ببینند که در این محدوده چه اتفاقاتی از نظر معاملات مسکن طی 3ماه گذشته رخ داده است. قیمت نوساز، کمتر از 10سال و بالای 10سال در این سامانه برای هرمحدوده‌ای قابل مشاهده است. اگر مردم این اطلاعات را داشته باشند بدیهی است که می‌توانند با اطلاعات واقعی اقدام به انجام معاملات اجاره یا خرید و فروش در بازار مسکن کنند. این به‌نظر ما یک کار خوبی است که می‌تواند مانع از شکل‌گیری قیمت‌های کاذب در بازار شود. تاکید می‌کنم اطلاعات یک ابزار کارآمد برای کنترل هر‌بازاری است. به‌عنوان نمونه در بازار مسکن وقتی اطلاعات ثبت شده و موجود باشد، دیگر کسی نمی‌تواند برای ملکی که دارد قیمتی بسیار بالا پیشنهاد دهد چون مشتری نخواهد داشت. اما در گذشته اینگونه نبود. یک مالک با فروش یک مجتمع مسکونی نوساز با قیمتی غیرمنطقی می‌توانست بر قیمت تمام املاک آن محدوده تاثیر بگذارد و موجب افزایش قیمت خرید و فروش و اجاره شود. اما با راه‌اندازی این سامانه دیگر این امکان برای یک فرد وجود نخواهد داشت. چرا که یقینا هرچه اطلاعات در این سامانه بیشتر شود و مراجعه و قدرت چانه‌زنی و استناد مردم به قیمت‌های ثبت شده در آن هم افزایش پیدا کند احتمال افزایش بی‌رویه قیمت‌ها کمتر خواهد شد. بنابراین ما فکر می‌کنیم که نگرانی از بابت نکته‌ای که شما به آن اشاره کردید از قبیل ضمانت اجرایی یا احتمال افزایش قیمت‌ها در این برنامه وجود ندارد.
- و اما برنامه چهارم...
ما فکر می‌کنیم با این سه برنامه می‌توانیم تاثیرات خوبی بر بازار مسکن داشته باشیم. افتتاح واحدهای مسکونی مهر در اطراف تهران و سراسر کشور، آغاز بکار پروژه‌های مسکن ویژه تهران و راه‌اندازی سامانه اطلاعات بازار مسکن راهکارهای مناسبی برای آرامش بخشی به بازار مسکن در ماه‌های آینده است. اما اگر خدای نکرده با وجود این شرایط باز هم عده‌ای می‌خواهند قیمت‌ها را به‌صورت بی‌رویه بالا ببرند از ابزار تعزیرات استفاده خواهیم کرد. البته این آخرین برنامه ما است. یعنی تمام تمرکز را روی سه برنامه ذکرشده خواهیم گذاشت اما اگر در این میان باز هم مواردی مبنی بر سوءاستفاده و سختگیری بر مردم مشاهده شد حتما از این ابزار استفاده خواهیم کرد.
- اما بسیاری معتقدند که اجرای این طرح در سال گذشته نتوانست آنگونه که انتظار می‌رفت، موجب کنترل بازار شود.
در طرح تعزیراتی سال گذشته قدرت چانه‌زنی مستاجر بالا رفت و بنابراین نمی‌توان گفت که این طرح ضرری برای مستاجران داشته است. هدف ما این بود که جلوی سوءاستفاده‌هایی که به بهانه افزایش تورم می‌شد را بگیریم. بسیاری از کارشناسان و مراجع ذیربط اذعان دارند که این طرح از این منظر طرح خوب و قابل‌قبولی بود. همین الان برخی مالکان هستند که خانه‌هایشان را به افرادی اجاره می‌دهند و به خاطر اینکه از مستاجرشان راضی هستند به آنها می‌گویند اجاره شما را مبلغ اندکی افزایش می‌دهیم تا یک سال دیگر هم بمانید. این درصدها در هیچ آماری نیست.
- در نهایت وضعیت بازار را در آستانه فصل نقل و انتقالات چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پیش‌بینی من این است که ثبات نسبی بر بازار مسکن حاکم خواهد بود. تلاش ما این است که در همین روزها سامانه اطلاعات معاملات مسکن راه‌اندازی شود و کلنگ مسکن ویژه هم به زمین بخورد. از طرفی بسیاری از پروژه‌های مسکن مهر هم با امکانات کامل آب و برق و گاز تا شهریور ماه امسال به‌تدریج وارد بازار خواهد شد. مسئولان وزارت نیرو هم قول مساعد داده‌اند تا شهریور مشکل آب پرند را حل کنند. فعالیت‌ها در این راستا با جدیت در حال انجام است. در شهر پردیس هم بسیاری از واحدهای قبلی آماده شده و واحدهای جدیدی شروع شده است. در مجموع وزارت راه و شهرسازی با کمک سایر بخش‌های دولت راهکارهای مناسبی را پیش‌بینی کرده‌اند تا به‌ثبات نسبی بازار مسکن در ماه‌های آتی کمک کنند.
